《经典梵语教学120课》第3课 梵英对照（不含独白），欢迎指正

Lesson 3

नमो नमः   Namo namaha

Greetings. 

संस्कृ त भाषा िशक्शने भवताम् सवेर्शाम् स्वागतम्

Samskruta bhaashaa shikshane bhavathaam sarveshaam swaagatham.

Welcome to all of you to Sanskrit learning.

आजच्चन्तु, संस्कृ त अभ्यासम् कु मर्:

Aagachchathu, samskrutha abhyaasam kurmaha

Come, [let's] do Sanskrit practise/exercise.

मम नाम शान्तला। भवत: नाम िकम्?

Mama naama shaantalaa. 

My name is Shaantalaa. 

मम नाम वेन्कटेश: ।

Mama naama venkateshaha |

My name is Venkatesh.

……

भवत्या: नाम िकम्? Bhavathyaaha naama Kim? 

What is your name? (female)

मम नाम िअक्शत: Mama naama Akshitaha | 

My name is Akshitaa.

……

सिमिचनम् samichinam. Good.

……

उित्तष्टतु, आगच्छतु । uththishtathu, aagachchathu. Get up, come [here].

गच्छतु gachchathu Go

रोिहत: गच्छित rohithaha gachchathi Rohit goes

रोिहत: िकम् करोित? Rohithaha kim karothi? What does Rohit do?

रोिहत: गच्छित। rohithaha gachchathi Rohit goes

आगच्छतु. Aagachchathu come

रोिहत: िकम् करोित? Rohithaha kim karothi? What does Rohit do?

रोिहत: आगच्छित। Rohithaha aagachchathi | Rohit comes. [is coming]

……

उपिवषतु। upavishathu | sit

अिभराम: उपिवषित । Abhiraamaha upavishathi | Abhiraama sits. 

उित्तष्ठतु  । uththishtathu | Get up!

अिभराम: िकम् करोित? Abhiraamaha kim karothi? What does Abhiraama do?

अिभराम: िउत्तष्ठति  । Abhiraamaha uththishtathi | Abhiraama stands/gets up.

……

िपबतु । pibathu | Drink

सुिनता िकम् करोित? Sunithaa kim karothi? What does Sunitha do?

सुिनतापि बित । Sunithaa pibathi | Sunitha drinks.

……

खादतु । kaadhathu | Eat.

श्रुसाि तखादिकितम् । करोSaितa kaadhathi | She eats.

सा खादित ।

श्रुित: िकम् करोित? Shruthihi kim karothi? What does Shruthi do?

श्रुित: खादित । Shruthihi kaadhathi | Shruthi eats.

……

स्नेहा पठतु । snehaa patathu | Sneha, read!

स्नेहा िकम् करोित? Snehaa kim karothi? What does Sneha do?

……

िलखतु । likhathu | Write!

अक्शता िकम् करोित? Akshathaa kim karothi? What does Akshathaa do?

अख्शतालि खित । Akshathaa likhathi | Akshathaa writes.

……

िअश्विन, हसतु!  Ashwini, hasathu | Ashwini, smile/laugh !

िअश्विन िकम् करोित? Ashwini kim karothi? What does Ashwini do?

िअश्विन हसित । Ashwini hasathi | Ashwini laughs.

अिभषेक:, हसतु! Abhishekaha, hasathu | Abhishek, laugh!

अिभषेक: िकम् करोित? What does Abhishek do?

अिभषेक: हसित । Abhishek laughs.

……

पश्यतु । pashyathu | Look!

वेन्कटेश: िकम् करोित? Venkateshaha kim karothi?

……

िप्रयन्का वदतु! क्र्ष्ण फलकम् तत्र अिस्त। 

priyankaa vadhathu | Krishna phalakam tatra asthi |

Priyanka, say "The blackboard is over there."

िप्रयन्का िकम ् करोित? Priyanka kim karothi? 

What does Priyanka do?

िप्रयन्का वदित । Priyanka vadhathi | Priyanka says/talks.

……….

अनन्तराम: क्रीडतु! Anatharaamaha, kreedathu | Anantharama, play!

अनन्तराम: िकम ् करोित? Anantharaamaha kim karothi? What does Anantharaama do?

अनन्तराम: क्रीडित । anantharaamaha kreedathi | Anantharama plays.

……….

स: पठित । saha patathi | He reads. (For a person who is farther away)

एष: खादित । eshaha khaadhathi | He eats. (Person nearby)

सिला खि त । saa likhathi | She writes.

एषा वदित । eshaa vadhathi | She speaks.

……….

भवान् उित्तष्ठित । भवान ् उपिवशित । 

bhavaan uththishtathi | bhavaan upavishathi | 

You stand, you sit. (Male, respectful)

भवती पठित । bhavathii patathi | You read.

भवतिली खि त । bhavathii likhathi | You write.

भवािनप् बि त । bhavaan pibhathi | You drink.

भवती हसित । bhavathii hasathi | You laugh.

……….

अहम ् गच्छािम । aham gachchaami | I go.

अहम ् आगच्छािम । aham aagachchaami | I come.

अहम ् उपिवशािम । aham upavishaami | I sit.

अहम ् उित्तष्ठािम । aham uththishtaami | I stand.

अहम ् िपबािम । aham pibaami | I drink.

अहम ् खादािम । aham kaadhaami | I eat.

अहम ् क्रीडािम । aham kreedaami | I play.

अहम ् हसािम । aham hasaami | I laugh.

अहम ् पठािम । aham pataami | I read.

अहम ् िलखािम । aham likhaami | I write.

……….

भवती पठित । bhavathii patathi | You read. (Female)

भवतिली खि त । bhavathii likhathi | You write.

भवती पश्यतु । bhavathii pashyathu | You look!

इदानीम् भवान् वदतु! Idhaaneem bhavaan vadhathu | Now, you say! (male)

अहम ् िकम् करोिम? Aham kim karomi? What do I do?

भवती गच्छित। bhavathii gachchathi | You go.

भवती आगच्छित । bhavathii aagachchathi | You come.

भवती उपिवशित । bhavathii upavishathi | You sit.

भवती उ त्त ि ष्ठ त ि । bhavathii uththishtathi | You stand.

भवती वदित । bhavathii vadhathi | You say.

……

भवान् िकम् करोित? bhavaan kim karothi? What do you do? (Male)

……

अहम ् पश्यािम ।

अहम ् पश्यािम । aham pashyaami | I look.

ददातु । dadaathu | Give.

स्वीकरोतु । sveekarothu | Accept/ have.

नयतु । Nayathu | Obtain.

मास्तु, मास्तु । Maasthu, maasthu | Enough.

……….

क्रु पया उित्तष्ठत ु । krupayaa uththishtathu | Please get up.

अत्र आगच्छतु । atra aagachchathu | Come here.

उपिवशत ु । upavishathu | Sit.

............

संस्क्र्‍तेन कथम् संख्या: उक्तव्या: इ त ि इदानीम् वयम् जानीम: ।

sanskrutena katham sankhyaa ukthavyaahaa ithi idhaaneem vayam jaaneemaha | 

Let us now learn how to tell numbers/count in Sanskrit.

एकं ekam One

द्वे. Dve Two

त्रीिण threeNi Three

चत्वािर chathvaari Four

पंच pancha Five

षठ् Shut Six

सप्त sapta Seven

अष्ठ ashTa Eight

नव nava Nine

दश dasha Ten

……..

अहम ् एकं वदािम । भवन्त: द्वे वदन्तु ।

Aham ekam vaddaami. Bhavanthaha dve vadhanthu |

I shall say one, you say two.

एकं ekam One

द्वे. Dve Two

त्रीिण threeNi Three

चत्वािर chathvaari Four

पंच pancha Five

षठ् Shut Six

सप्त sapta Seven

अष्ठ ashTa Eight

नव nava Nine

दश dasha Ten

……….

एकादश ekaadasha Eleven

द्वादश dvaadasha Twelve

……..

दश dasha Ten

िद्वं शित: dvimshathi Twenty

ित्रंशत ् thrimshath Thirty

चत्वािरंशत ् chathvaarimshath Forty

पंचाशत् panchaashath Fifty

ष ष्ठ ि : shashTihi Sixty

सप्तित: sapthathihi Seventy

अषीित: asheethihi Eighty

नवित: navathihi Ninety

नवित: navathihi Ninety

शतं shatham Hundred

……

संस्क्र्‍तेन कथं समय: उक्तव्य: इ त ि इदानीं वयं जानीम: । 

sanskrutena katham samayaha ukhthavyaha ithi idhaaneem vayam jaaneemaha. 

Let us now learn how to tell time in Sanskrit.

क: समय: kaha samayaha? what is the time?

पन्च वादनं pancha vaadhanam | 5'o clock

षठ् वादनम् shut vaadhanam | 6'o clock.

….

एकादश वदनम् ekaadasha vaadhanam | 11'o clock

सपाद एकदश वादनं sapaadha ekadasha vaadhanam | 11.15

साधर् सप्त वादनं saardha Saptha vaadhanam | 7.30

पादोन (पाद + ऊन) एकदश वादनं 

paadona (paada + oona) ekadasha vaadhanam |

10.45 (15 minutes to eleven)

……

वत्सा, उित्तष्ठत ु । vathsaa, uththishtathu | Dear, get up!

क: समय: ? kaha samayaha? What's the time?

साधर् षठ् वादनं । saardha shut vaadhanam | [it's] 6.30

……

िप्रयवाक्यप्रदानेन सवेर् तुष्यिन्त जन्तव: । 

priya vaakhya pradhaanena sarve thushyanthi janthavaha | 

By sweet words, all creatures are gladdened.

तस्मात् तदेव वक्तव्यम् वचन े का दिरद्रता ॥ 

thasmaath thadheva vakthavyam vachane kaa dharidhrathaa || 

Therefore, speak only those; why make [sweet] those words scarce?

……..

वयम् इदानीम् यत् सुभािषतं शृतवन्त: तस्य अथ:र् एवम ् अिस्त । 

vayam idhaaneem yath subhaashitham shruthavanthaha thasya arthaha evam asthi. 

The meaning of the 'subhaashitham' we listened to now, is this.

यिद वयमिप्र् य वाक्यम् वदाम: सवेर् जना: अिप सन्तुष्टा: भविन्त । 

Yadhi vayam priya vaakhyam vadhaamaha sarve janaaha api santhushtaahaa bhavanthi | 

If we speak kind words, all people will be happy.

न के वलम् जना: अिप तु सवेर् प्रािणन: अिप सन्तुष्टा: भविन्त । 

na kevalam janaaha api thu sarve praaNinaha api santhushtaahaa bhavanthi | 

Not just people, but all creatures too will be glad.

अथिप्र: य वाक्यमेव वदाम: । 

athaha priya vaakhyam eva vadhaamaha | 

Therefore, speak only loving/sweet words.

िप्र य वाक्यम् वक्तुम ् धनम् धातुव्यिमक् मि प नािस्त ।

priya vaakhyam vakhthum dhanam dhaathuvyam kimapi naasthi | 

By speaking kind words, one does not lose even a bit of one's wealth or property.

िप्र य वाक्य कथन े धािरिद्रयम् कु त:? 

priya vaakhya kathane dhaaridhriyam kuthaha? 

To speak kind words, why show poverty/miserliness (i.e. why hesitate) ?

……..

अहम ् इदानीम् एकाम् लग ु कथाम् वदािम । 

Aham idhaaneem ekaam lago kathaam vadhaami | 

Now I shall tell you a short story.

काशी नगरे एक: महान् प न्ड ि त: आसीत् । स: बहुशु शास्त्रेशु पारङ्गत: आसीत्

। Kaashi nagare ekaha mahaan pandithaha aaseeth | 

saha bahushu shaasthreshu paarangathaha aaseeth | 

In the city of Kashi, there lived a learned man. He was proficient inmany ‘shaasthraas.’

तस्य समीपे बहु छात्रा: अध्ययनं कु वर्ं ित स्म । 

thasya sameepe bahu chaathraaha adhyayanam kurvathi sma | 

Many students were tutoring under him.

तस्य ख्याित: सवर्त्र प्रसृता आसीत् अत: दूर दूरत: छात्रा: आगच्छिन्त स्म ।

thasya khyaathihi sarvathra prasruthaa aaseeth athaha dhoora dhoorathaha chaathraahaa aagachchanthi sma |

His fame extended everywhere; hence, even from far away places students came to him.

एकदा कश्चिशन ष्य: तस्य समीपं आगतवान् ।

ekadha kashchana shishyaha thasya sameepam aagathavaan | 

Once some student came to him.

स: गुरो: नमस्कार ं कृ त्वा स: पृष्टवान् “भो: अहम ् भवत: समीपे अध्ययनं कतर्ुम्

इच्छािम । अत: कृ पया माम् िशष्यस्वेन स्वीकरोतु" ।

saha guroho namaskaaram kruthvaa saha prushtavaan, “bhoho aham bhavathaha sameepe adhyayanam karthum ichchaami | athaha krupayaa maam shishyasvena sveekarothu” |

He humbly bowed before the teacher and asked “Venerable one, I want to learn under you. Hence, please accept me as your disciple.”

इ त ि स: उक्तवान् । ithi saha ukhthavaan | In this manner, he spoke.

िकन्तु गुरु: सवेर्शाम् छात्राणाम् बुिद्ध परीक्षाम् कृ तवा एव स्तान ् स्वीकरोित स्म।

Kinthu guruhu sarveshaam chaathraaNam budhdhi pareekshaam kruthavaa eva sthaan sveekarothi sma.

But, the guru accepted all his students only after testing them for intelligence/wisdom.

अथ: एतस्य अिप बुिद्ध परीक्षां कतर्ुम् स: एकम ् प्रश्नम् पृ

अथ: एतस्य अिप बुिद्ध परीक्षां कतर्ुम् स: एकम ् प्रश्नम् पृश्टवान् । 

athaha ethasya api budhdhi pareekshaam karthum saha ekam prashnam prushtavaan | 

He, wanting to test this boy’s wisdom too, asked him a question.

“भो वत्सा, देव: कुत्र अस्ति ?” पृष्टवान् । 

“bho vathsa, devaha kuthra asthi?,” prushtavaan | 

“O [my] dear, where is God?,” he asked.

तदिशा श्य: उक्तवान ् “भगवन ् देव: कु त्र नािस्त ? स: सवर्व्यापी अिस्त ।” इितप्रश्न रूपेण एव गुरु पृष्टवान् ।

thadhaa shishyaha ukhthavaan, “bhagawan, devaha kutra nassthi? saha sarva vyaapee asthi” | ithi prashna roopeNa ev guru prushtavaan | 

Then the student said, “Venerable sir, where is God not present? He is omnipresent.” In this

manner, he answered the guru with a question.

एतस्य उत्तरम् शृत्वा गुरु: अत्यन्तम् सन्तुश्ट: जात: । स: हषेर्ण तम्आि लिन्गतवान् । 

ethasya uththaram shruthvaa guru athyantha santhusta jaathaha | saha harsheNa tham aalingithavaan |

On hearing his reply, the guru became very happy. He delightedly embraced the boy.

तम् उक्तवान ् अिप | tham ukhthavaan api | He also said:

“भो वत्सा, भवान् बुिद्धमान् बालक: अिस्त । भवन्तम् अहम ् िशष्यस्वेनि नश्र्च्येन स्वीकरोित । सत्यम्, देव: सवर्व्यापी अिस्त ।

“bho vathsaa, bhavaan budhdhimaan baalakaha asthi |

bhavantham aham shishyasvena nischayena sveekarothi |

sathyam, devaha sarvavyaapee asthi |

O dear, you are an intelligent boy. I shall certainly accept you as my disciple. True, God is omnipresent.

सवर्त्रािप अिस्त ।” इित तम् उक्तवान,् िशश्यस्वेन अन्गीकृ तवान ् ।

sarvathraapi asthi |” ithi tham ukhthavaan, shishyasvena angeekruthavaan |

He is everywhere. “ This he said and took the student under his tutelage.

एवम ् सिश: श्य: तत्रेव उिषत्वा िवध्याभ्यासम् कृ तवान ् । गुरो: आशीवादर् म् कृतवान्।

evam saha shishyaha thathreva ushithvaa vidhyaabhyaasam kruthavaan | guroho aasheervaadham kruthavaan |

Then, that shishyaa residing right there began his studies.

The teacher blessed him.

भवन्त: कथाम् ज्ञातवन्त: िकला?

bhavathaha kathaam gnyaathavanthaha kilaa?

Did you understand the story?

आम् । Aam | Yes!