欢迎光临散文网 会员登陆 & 注册

斐奇诺《柏拉图神学》卷一第二章(一)

2022-02-28 16:51 作者:戴玨  | 我要投稿

译注:戴玨

斐奇诺(Marsilio Ficino,1433-1499)是文艺复兴时期意大利著名哲学家,曾经将柏拉图所有作品翻译成拉丁语。他的主要作品《柏拉图神学》对文艺复兴时期柏拉图主义哲学的复兴有重大影响。

为免初学者困惑,以下原文略有修改。

      THEOLOGIA PLATŌNICA

      LIBER PRĪMUS

      CAP. 2. Corpus nātūrā suā nihil agit.

   Quoniam corpus apud Platōnem ex māteriā quādam cōnstat et quantitāte, atque ad māteriam extendendam et afficiendam pertinet sōlum, et ipsa extēnsiō affectiōque passiōnēs quaedam sunt; quantitās autem aut nihil est aliud quam extēnsiō ipsa māteriae, aut sī quid aliud est, est tamen rēs quaedam tālis, ut et dīvīsiōnī subiecta sit semper, et māteriam sequentibus omnibus subiciat passiōnibus, et nihil effundat in māteriam aliēnam; cōnsequēns est, ut corpus ipsum, quātenus corpus, agat quidem nihil, sed sōlī passiōnī subiciātur. Idem ex eō patet, quod ad actiōnis cuiusque nātūrālis perfectiōnem tria potissimum exiguntur. Prīmum, ut agēns in sē ipsō potentissimum sit. Secundum, ut ad mōtum promptissimum. Tertium, ut facile penetret patiēns, atque ipsum patiens agentī proximē ūniātur. Hīs omnibus mōlēs corporis impedīmentō esse vidētur: prīmum, quia cum in partēs plūrimās porrigātur, virtūs agēns in eā dispersa est, et ā sē ipsā distāns et distracta quam plūrimum. Virtūs vērō sīcut ūniōne augētur, ita dispersiōne minuitur. Idcircō siccitās vim tum calōris tum frīgoris auget, quia ūnit; humiditās vērō dēbilitat, quia dispergit. Deinde quō maius corpus est, eō secundum sē ipsum pigrius est, ineptiusque ad mōtum. Igitur quantō magis augētur corpus, tantō magis retardat mōtum; ac differt diūtius actiōnem. Nempe vīs levitātis sūrsum tollit scintillam vēlōcius quam flammam. Vīs gravitātis celerius deorsum trahat lignum sī acūtum fuerit, quam sī lātum. Postrēmō, cum corpus quodlibet suum impleat locum, ac locus ūnus duōbus corporibus nēquāquam sufficiat; commigrāre in ūnum corpora nequeunt, ac etiam soliditāte dēnsitāteque suā penetrātiōnem mūtuam prohibent.

注:
Platōnicus, -a, -m: 形. 有关柏拉图或其哲学的,柏拉图的。
nātūrā suā] 原因离格。
agō, agere, ēgī, actum: 及. 做,执行,完成。
apud: 介. 在...看来,按...的意见。
cōnstō, -āre, -itī: 不及. (搭. ex) 由(材料)构成,组成。
quantitās, -ātis: 阴. 体量,大小,数量。
ad māteriam extendendam et afficiendam pertinet] extendendam,afficiendam是动形词,修饰māteriam。像这样pertinet加ad的用法,试比较凯撒《高卢战记》卷一第1节中 quae ad effēminandōs animōs pertinent。
   afficiō, -icere, -ēcī, -ectum: 及. 引起物理效应,影响。
   pertineō, -ēre, -uī: 不及. (搭. ad) 有助于,趋向(某种结果)。
sōlum: 复. 只, 仅仅 (通常置于需强调的词语后面)。
extēnsiō, -ōnis: 阴. 伸展,延展。
affectiō, -ōnis: 阴. 由特定的情形引起的感受或态度,反应。
passiō, -ōnis: 阴. 自然效果。
nihil…aliud quam] ‘正是’。
dīvīsiōnī] 与. 单. dīvīsiō, -ōnis: 阴. 分割,分裂。
subiectus, -a, -um: 形. 易受(影响)的,常遭受 (某种处理或运作)的。
sit] 特征从句中的虚拟式,下面的subiciat和effundat也是。
sequentibus omnibus…passiōnibus] 与格。
   sequēns, -entis: 形. 作为必然结果跟随而来的。
   subiciat] = sub-ii-ciat. subiciō, -icere, -iēcī, -iectum: 及. 使(人或物)经受(某种危害或其他
      状况), 使暴露(于某种境况)。
effundō, -undere, -ūdī, -ūsum: 及. 脱落,排放,释放。
aliēnus, -a, -um: 形. 属于他人的,不是自己的。
cōnsequēns, -entis: 形. 作为合乎常理的结果跟随而来的; (中. 作名词)后果; cōnsequēns est,
   (搭. ut) 结果是。
quātenus: 关系副. (表原因) 鉴于,既然。
quidem: 小品. (强调整个句子) 其实,当然。
pateō, -ēre, -uī: 不及. 显然,明显。
quod] ‘这样的事实...’, 与ex eō同位。
ad: 介. 为了,想要实现,导致,获得。
actiō, -ōnis: 阴. 活动, 行动。
cuiusque nātūrālis] ‘乃至任何特性的’。
   cuius] 属. 中. 单. quī, quae, quod: 关系. 代. 乃至, 不论什么。
   nātūrālis, -is, -e: 形. 与特定事物的性质相符的; (中. 作名词) 特性,特征。
perfectiō, -ōnis: 阴. (任务,建筑等)的完成;使完美的行动。
potissimum: 副. 尤其,最重要的。
exigō, -igere, -ēgī, -actum: 及. 要求; (搭. ad)使符合要求。
agēns, -entis: 形. [中世纪] 做,引起,主动的; (中. 作名词) 施动者,原因。
in: 介. (搭. 离.) 在...的能力范围之内。
sē ipsō] 附加ipsō以强调。
ad: 介. (表倾向的目的) 对于,为了。
mōtus, -ūs: 阳. 变动,移动。
promptus, -a, -um: 形. 易于, 倾向于(偏爱某种行动)。
patiēns, -entis: 形. 可能或易受到(某些影响); [近代] (中. 作名词) 经受行动的人或物。
ipsum patiēns] 中. 主.
agentī] 与.
proximē: 副. 接着,很快。
ūniō, -īre, -iī, -ītum: 及. 合并,结合。
Hīs omnibus] 涉及与格。
mōlēs, -is: 阴. 一大堆,团块。
impedīmentō esse] impedīmentum, -ī: 中. 阻碍,障碍; (谓. 与.)。
quia] 解释impedīmentō esse。
cum…porrigātur] cum原因从句用虚拟式,解释dispersa…distracta.
   porrigō, -gere, -ēxī, -ectum: 及. 使(从某一点)延伸,伸展。
virtūs agēns] ‘施动效力’。 virtūs, -ūtis: 阴. 效力,有效的力量。
in eā] 即in mōle。
dispersus, -a, -um: 形. 分散的,散开的。
distāns] distō, -āre: 不及. 处于,位于一定距离之外。
distracta] distrahō, -here, -āxī, -ctum: 及. 撕碎,粉碎。
plūrimum: 副. (用于quam后面)最大程度地。
vērō: 副. (强调声明的真确) 无疑,确实。
sīcut…ita] ‘正如…如此’。
ūniō, -ōnis: 阴. 结合,合并。
augeō, -gēre, -xī, -ctum: 及. 增强,加强。
dispersio, -ōnis: 阴. [晚期] 散开,分散。
minuō, -uere, -uī, -ūtum: 及. 减少,减弱。
idcircō: 副. 因此,所以。
siccitās, -ātis: 阴. 干燥。
vim] auget, ūnit, dēbilitat和dispergit的宾语。 vīs, vis: 阴. 造成某些物理效应的力量,效力。
tum...tum] ‘既…同时又’。
calor, -ōris: 阳. 热。
frīgus, -oris: 中. 冷。
vērō: 副. 另一方面,然而。
dēbilitō, -āre, -āvī, -ātum: 及. 使变弱,削弱。
dispergō, -gere, -sī, -sum: 及. 使散开,驱散。
quō…eō: 按(多, 少等)的程度, 按(多, 少等)的比例。
secundum: 介. 与...一致,协调。
pigrius] 中. 比较. piger, -gra, -grum: 形. 缓慢, 徐缓。
ineptus, -a, -um: 形. [中世纪] 不合适的。
retardō, -āre, -āvī, -ātum: 及. 阻碍(动作,行动等)。
differō, -rre, distulī, dīlātum: (不)及. 延迟,推迟。
nempe: 小品. 当然,肯定。
levitās, -ātis: 阴. 不重,轻。
sūrsum: 副. 向上地。
tollō, -ere, sustulī, sublātum: 及. 使升上空中。
scintilla, -ae: 阴. 火花,火星。
vēlōcius] 比较. vēlōciter: 副. 快速地,迅速地。
deorsum: 副. (动作)向下地。
trahat] 现在. 虚拟.
acūtus, -a, -um: 形. 尖细的,削尖的。
fuerit] sum的第三人称. 单. 完成. 虚拟式。
quodlibet] 修饰locum。 quī libet, 任何(你想说的)。
impleō, -ēre, -ēvī, -ētum: 及. 填满,充满(空间,容器等)。
nēquāquam: 副. 完全不,绝不。
sufficiō, -icere, -ēcī, -ectum: (不)及. (搭. 与.) 数量,程度等足够,达到...的需求。
commigrō, -āre, -āvī, -ātum: 不及. 去住,迁徙(至其他地方),进入。
in ūnum] 省略了locum。
nequeō, -īre, -iī: 不及. (搭. 不定.) 不能够,无法。
etiam: 小品. 此外,也。
soliditās, -ātis: 阴. 质地的坚实与密度,结实。
dēnsitās, -ātis: 阴. 厚度,密度。
mūtuus, -a, -um: 形. 相互的。

参考译文:

      柏拉图神学
      卷一第二章
      物体因其性质什么也不做

   因为物体在柏拉图看来是由某种物质和体量构成的,而且只会让物质被伸展和受影响,而这伸展与反应是某种自然效果;体量则要么就是物质的伸展本身,要么,如果是其他什么的,则是这类情况,它总是处于分裂的状态,还让物质经受所有必然的自然效果,还不会释放任何不属于自身的物质;结果就是,物体本身,既然是物体,其实什么也不做,却只承受自然效果而已。这样看同样明显,即为了动作,乃至任何特性的完成,三点尤其需符合要求。一,动因自身能力特别强大。二,有随时变动的倾向。三,容易穿透受动者,而且受动者本身接着与动因结合。物体的团块似乎是这一切的阻碍:首先,因为施动效力,由于向许多部分散开,在团块中被驱散了,且离自身远了,被最大程度地粉碎了。效力无疑因结合而加强,也同样因驱散而减小。所以干燥会增加热的力量,也会增加冷的力量,因为它使之结合;而潮湿则减弱力量,因为它使之分散。其次,物体越大,随之便相应越迟缓,而且越不适于变动。因此物体变大多少,便会妨碍变动多少;并且会延迟动作更久。轻力当然会使火花相较火焰向上升得更快。重力会将尖细的而不是粗壮的木块向下拉扯得更迅速。最后,因为物体会填满任何自己的地方,而一个地方却绝对容不下两个物体;多个物体不可能迁入一个地方,而它们的坚实与密度也会防止相互穿透。


斐奇诺《柏拉图神学》卷一第二章(一)的评论 (共 条)

分享到微博请遵守国家法律